Ở Afghanistan họ không được gọi là thả diều, mà là diều chiến đấu. Các cuộc thi thả diều diễn ra hàng năm ở đất nước nhỏ bé này bị bao trùm bởi bom đạn chiến tranh. Trên bầu trời hàng trăm con diều, mỗi con như một chiến binh chiến đấu với nhau cho đến khi chỉ còn một người sống sót, con người đó là nhà vô địch. Lấy cảm hứng từ một lễ hội độc đáo ở quê hương mình, Khaled Hosseini đã cho ra đời tác phẩm đầu tiên chạm đến trái tim độc giả trên toàn thế giới – Người đua diều.
Không chỉ là một câu chuyện về tình bạn cao quý, Người đua diều mang đến cho độc giả cái nhìn toàn cảnh về một quốc gia Hồi giáo mang tên Afghanistan, nơi bóng ma chiến tranh luôn bao trùm. Nơi mong manh của tình cha con. Tôn kính. Phản bội. Nói dối. Tội phạm. Khaled Hosseini vẽ nên bức chân dung một màu nhưng không đơn giản, nhẹ nhàng nhưng cứa sâu vào lòng người yêu văn học khắp năm châu.
Nhịp điệu cuộc sống là khung của câu chuyện
Người đua diều có thể chia làm hai phần: phần đầu là thời thơ ấu của nhân vật chính – Amir, ở Afghanistan trước khi chiến tranh bùng nổ. Phần hai vẫn là Amir, nhưng ở Mỹ và sau đó là hành trình trở về quê hương để tìm kiếm một phần đã làm nên tuổi thơ của anh thật đẹp – có thể gọi đó là hành trình cứu chuộc.
Khaled Hosseini dẫn dắt độc giả vào một câu chuyện về sự tàn bạo khủng khiếp và một tình yêu mãnh liệt không bao giờ được đáp lại. Tất cả những điều đó đã thay đổi cuộc đời của Amir – một cậu bé quý tộc lớn lên trong những ngày yên bình cuối cùng của chế độ quân chủ, trước khi đất nước của cậu rơi vào tay những người lính Nga. Nhưng các sự kiện và yếu tố chính trị ở đây, dù được miêu tả một cách ngoạn mục, vẫn chỉ là một phần khác của câu chuyện. Yếu tố cốt lõi mà tác giả thể hiện rõ nhất chính là khả năng khai thác những giá trị bên trong mỗi nhân vật.
Amir thuật lại câu chuyện của mình như sau: ở quận Kabul, Afghanistan, có một dinh thự của một vĩ nhân. Đó đã là nơi sinh ra hai sinh vật nhỏ bé, một người đang ngân nga giọng đầu tiên của “Baba”, người kia là “Amir”. Amir là con trai của Baba và người mẹ đã chết sau khi sinh ra anh ta. Baba lớn lên với một trong những người bạn thân nhất của mình, Ali, và con trai của ông, Hassan, là bạn thân của Amir. Mọi thứ quá đẹp cho đến khi bi kịch ập đến ngay sau chiến thắng vẻ vang của họ trong một trận đấu thả diều ở địa phương. Tiếp theo đó là bom đạn chiến tranh khiến Amir và cha anh phải sang Mỹ tị nạn, bỏ lại tất cả, kể cả Hassan. Trên hành lý của họ chỉ có hai món: phản bội và lừa dối. Amir đã cố gắng quên đi những sai lầm mà anh đã mắc phải, nhưng nó vẫn cứ hằn in trong tâm trí anh. Nhiều đến mức anh ta có thể tưởng tượng rằng anh ta đã nhìn thấy nó ở quê hương của mình, làm cho mọi hành động liên quan đến những điều anh ta đã làm với Hassan ở Afghanistan. Kết thúc tội lỗi của mình, cuối cùng Amir cũng trở lại vùng đất nơi anh lớn lên để tìm và bảo vệ kho báu mà người bạn thân nhất của anh để lại: con trai của Hassan – Sohrab.
454 trang sách là một câu chuyện nhanh gọn, hầu như không có chi tiết thừa. Một sự thể hiện đầy kịch tính của các sự kiện lịch sử. Khả năng miêu tả sâu sắc nhân vật, dù viết dưới góc nhìn của Amir nhưng người đọc hoàn toàn có thể hiểu được tâm tư của người bạn thân Hassan, suy nghĩ của người cha vĩ đại Baba. Điều đó khiến tác phẩm đầu tay của Khaled Hosseini đánh giá cao và đánh giá cao cuốn sách nhỏ chứa đựng trong mình một tâm hồn tuyệt vời.
“Đối với anh, ngàn lần rồi”
Không giống như Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, nơi mà mọi chủng tộc có thể cùng chung sống trên một đất nước rộng lớn. Afghanistan một lần nữa hứng chịu làn sóng phân biệt chủng tộc sâu sắc, cụ thể hơn là nhắm vào người Hazara. Người Pashtun nhìn Hazara giống như Người nhìn Động vật. Và Hassan, một Hazara của con người, cũng không nằm ngoài sự kỳ thị đó.
Khác với Amir, Hassan sinh ra trong một căn lều nhỏ ở dinh thự Baba – một gia đình quý tộc giàu có của người Pashtun. Amir đã biết chữ và có thể đi học, còn Hassan thì không. Tuy nhiên, cha của Amir, Baba, rất thích Hassan. Thậm chí đôi khi còn khiến Amir ghen tị với bạn thân của mình. Mỗi ngày Hassan và bố Ali đều chuẩn bị bữa sáng cho Baba và Amir, làm việc nhà sau đó đợi Amir về rồi cùng nhau lên đồi, hái lựu, nghe Amir đọc sách. Không biết chữ, Hassan thường bị Amir trêu chọc khi nghe một từ lạ, và Amir thậm chí còn giải thích nghĩa sai của từ đó cho Hassan và lấy nó ra làm trò vui.
Không giống như Amir, giọng nói đầu tiên của anh ấy là “Baba” và Hassan là “Amir”. Amir tôn thờ cha mình và Hassan tôn thờ Amir. Điều đó như vô tình sửa sai cho tình yêu, lòng chung thủy không bao giờ phai nhạt. Ngay cả khi bị phản bội bởi chủ nhân, người bạn thân nhất của mình là Amir, anh vẫn hoàn toàn trung thành. Đến khi cả hai có vợ con, anh vẫn một lòng vì Amir. Đó không phải là tình bạn, tình anh em trong sáng mà đó là tình yêu thiêng liêng giữa hai con người không cùng chủng tộc, không cùng đẳng cấp, địa vị.
Không giống như Amir, Hassan không được nói sự thật, một sự thật phũ phàng giữa hai người họ. Amir may mắn hơn khi được gặp chú Rahim, một người bạn làm ăn của Baba, kể lại câu chuyện. Về phần Hassan, không rõ, anh đã ra đi và để lại một phần sự thật trên mảnh đất đầy khói lửa chiến tranh. Khiến Amir không thể hoàn toàn chuộc lỗi.
Điểm chung duy nhất của cả hai, có lẽ là cả hai đều được cho bú cùng một bên vú và cùng nhau lớn lên. Mẹ của Amir qua đời ngay sau khi sinh anh ta, và mẹ của Hassan rời nhà vài ngày sau khi sinh em bé. Cả hai đều không được gặp mẹ và được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ của một nhân viên mà Baba thuê. “Giữa những người cùng bú sữa mẹ là tình anh em, tình máu mủ mà thời gian cũng không thể phá vỡ”.
Trong trận đấu diều gần đây nhất, cả hai đều xuất sắc giành chiến thắng. Và để chiếm được tình yêu của Baba, Amir đã phải mang về nhà chiếc diều mà mình đã đánh bại. “Đối với ngươi, ngàn vạn lần rồi.” Hassan cuối cùng chạy theo hướng con diều rơi và đến tối, anh quay lại với con diều. Đó cũng là một ngày định mệnh khó quên đối với Amir. Ngày mà tác giả luôn nhắc đến.
“Đối với anh, ngàn lần rồi”
Có lẽ đó là câu nói ám ảnh nhất truyện, độc giả sau khi gấp sách lại sẽ không thể thoát khỏi một cảnh buồn mà Khaled Hosseini đã viết một cách xuất sắc. Một sự thật phũ phàng. Như một nhát dao cứa thẳng vào trái tim của những người yêu văn chương và để lại vết thương sâu khó tả. Những vết thương lòng đầu tiên, những cảm xúc vỡ òa Người đua diều Thực sự là một trải nghiệm khó quên đối với độc giả trên toàn thế giới.
“Đời tôi mặn, đời tôi khát”
Câu chuyện này sẽ thiếu hấp dẫn nếu không có Baba, một trong những nhân vật tầm cỡ có ảnh hưởng đến câu chuyện theo cách anh ấy ảnh hưởng đến người dân ở Kabul, Afghanistan.
Baba là cha ruột của Amir, người được xem như một anh hùng vĩ đại và được ngưỡng mộ trên khắp Kabul. Baba và Amir không bao giờ được kết nối, đặc biệt là ở Afghanistan. Dù yêu cả hai đứa con như nhau nhưng anh vẫn thờ ơ với Amir và có lẽ anh là người cảm nhận được điều đó rõ ràng nhất. Baba luôn làm những điều được gọi là khác thường, nhưng điều đó đã khiến anh thành công và thậm chí còn xuất sắc hơn.
Baba là một hình mẫu với các chuẩn mực đạo đức của riêng mình, xuất hiện như một tấm gương cho Amir, cũng như một người đàn ông chuẩn mực. Những lời dạy của ông đối với Amir đôi khi khó hiểu, có lúc lại cực kỳ chính xác: “Một cậu bé không tự bảo vệ mình sẽ trở thành một người không thể bảo vệ bất cứ thứ gì”
Baba là một người tốt, sẵn sàng giúp đỡ mọi người dù không quen biết. Có lẽ có một lý do tại sao anh ta phải làm như vậy, và chỉ sau này Amir mới phát hiện ra. Baba cũng là người luôn giữ bí mật trong suốt cuộc đời mình, một sự thật mà nếu bị tiết lộ sẽ phá hỏng mọi thứ mà anh ấy tạo ra. Baba không thân thiết với con trai của mình ở Afghanistan vì ông không thấy tính cách mạnh mẽ như ở Amir, nhưng đó là ở Hassan.
Có lẽ điều mà Amir giống anh nhất chính là sự chuộc lỗi và cố gắng chuộc lại lỗi lầm của mình. Baba luôn dạy Amir không được nói dối, luôn tôn trọng sự thật. Ông đã dạy rằng “thà bị tổn thương bởi sự thật còn hơn được an ủi bởi sự dối trá”, rằng “tất cả các tội ác khác đều là một sự biến thái của hành vi trộm cắp.”
“Khi bạn giết một người là bạn cướp đi mạng sống, bạn cướp đi quyền làm vợ của người phụ nữ, bạn cướp đi cha của những đứa trẻ. Khi bạn nói dối, bạn đánh cắp quyền được biết sự thật của ai đó. Khi con lừa bị lừa, đứa trẻ ăn trộm có quyền ngay thẳng. Không có hành động nào tệ hơn ăn cắp, Amir. “
Đó là điều Baba đã dạy con trai mình, nhưng ngay cả khi anh ta cũng trở thành một tên trộm. Anh ta đã đánh cắp quyền được biết sự thật của Amir bằng cách cố tình giấu anh ta trong suốt quãng đời còn lại. Một trong những sự thật tàn khốc nhất trong toàn bộ câu chuyện.
Dù là cuốn tiểu thuyết đầu tay nhưng Khaled Hosseini vẫn mang đến cho độc giả món quà bất ngờ là sự thấu hiểu và cảm thông đối với người Afghanistan. Cách xây dựng nhân vật không có chi tiết thừa mang đến tầm vóc của một cuốn sách đáng được đề cử: Người đua diều.
“Luôn luôn có một cách để làm tốt trở lại”
Sự hối hận đeo bám Amir đến tận cùng và con đường chuộc tội được vạch ra như định mệnh. Tác giả tin rằng “luôn có cách để điều tốt đẹp quay trở lại”.
Amir từ Mỹ trở về Afghanistan như một người đàn ông nhận ra tội lỗi của mình và quay lại chuộc tội. Anh đặt chân lên mảnh đất quê hương tuy quen mà lạ vô cùng. Một Kabul yên bình trước đây bao trùm bom đạn nay đâu đâu cũng là dấu tích chiến tranh. Khá giống đất nước hình chữ S nhỏ bé, chúng ta đã từng rất yên bình trước khi có khói lửa chiến tranh. Nhưng vượt qua khó khăn, nguy hiểm đó, Amir vẫn một lòng hướng về nơi mình sinh ra.
Có phải những người đàn ông bị phá hủy nhà cửa và sự nghiệp do chiến tranh gây ra đã chỉ đường cho anh ta. Biển chỉ dẫn đã bị thủng, nhưng vẫn đứng vững để hướng dẫn anh quay lại. Và một quê hương luôn chào đón những người con xa xứ.
Khaled Hosseini đã một lần nữa thể hiện xuất sắc khả năng xây dựng và thể hiện cảm xúc nhân vật. Khi Amir còn trẻ, anh đã trốn chạy khỏi quá khứ tội lỗi của mình, nhưng bây giờ anh muốn chạy trốn khỏi thực tại vô nghĩa chứa đầy hối hận mà anh đã gây ra.
Đây không phải là một cuốn tiểu thuyết chính trị Trung Đông, đây là một câu chuyện đời người ở một đất nước xinh đẹp đã bị đổ nát tan hoang. Thông qua các nhân vật với cốt truyện hấp dẫn và gây xúc động, Hosseini đã cho thấy một cuốn sách hấp dẫn bắt đầu như thế nào. Ông nhắc nhở thế giới rằng đất nước Afghanistan nhỏ bé này đã phải vươn lên chống lại tội ác chiến tranh một cách phi thường như thế nào. Và Người đua diều là một cuốn sách đáng suy ngẫm, trong đó sự ăn năn và hạnh phúc không đi đôi với nhau.
Link mua sách này, giảm 40% giá bìa trên Tiki
